เราอาจจะมีหลายคนในชีวิต ที่เราหวังดีอยากให้เขาปรับเปลี่ยน ความคิด ทัศนคติ หรือแม้กระทั่งพฤติกรรมต่าง ๆ เพื่อตัวเขาเอง เพื่ออนาคต และโดยเฉพาะอย่างยิ่งกับคนที่ต้องอยู่ในครอบครัวเดียวกับเรา เพื่อความสุขสงบในการอยู่ด้วยกัน แต่คำถามคือ เราจะสามารถเปลี่ยนคนอื่นได้หรือไม่
คนเรายิ่งอายุมากขึ้น ยิ่งเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมยาก โดยเฉพาะนิสัยที่สร้างขึ้นมา และเรียนรู้มาเป็นพฤติกรรมโดยไม่รู้ตัวในวัยเด็ก และวัยรุ่น ประกอบกับการสั่งสอนในครอบครัว การเรียนการศึกษา กลุ่มเพื่อนที่คบมาตั้งแต่เด็ก ประกอบมาเป็นพฤติกรรมของคนคนหนึ่ง ไม่ว่าจะดีหรือไม่ดี ล้วนใช้เวลาสร้างมาเป็นเวลานาน เคยมีคนตั้งสมมติฐานไว้ว่า ทุกอายุที่เพิ่มขึ้น 10 ปี เราจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมยากขึ้น 2 เท่า
แต่แม้พฤติกรรมของคนจะเปลี่ยนยากเย็น แต่ก็สามารถเปลี่ยนได้ ถ้ามีแรงจูงใจมากพอ ถ้าอยากต้องการเปลี่ยนแปลงตัวเอง เพื่อชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งวินัยในการออกกำลังกาย พฤติกรรมเรื่องการกิน การพัฒนาตัวเองเพื่อความสำเร็จใจชีวิตและการงาน เราสามารถทำได้ ด้วยการตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน และหาแรงจูงใจที่ดีให้ได้ แต่ถ้าเราอยากเปลี่ยนพฤติกรรมคนอื่นล่ะ สามารถทำได้หรือไม่ คำตอบก็คือ สามารถทำได้ แต่ความต้องการที่จะเปลี่ยนพฤติกรรมของคนอื่น จะสร้างความทุกข์มหาศาลให้กับเรา เพราะคนอื่น จะไม่เปลี่ยนแปลงตัวเองเพื่อเรา (ถึงแม้บางครั้งเขาบอกว่าจะเปลี่ยน) ดังนั้น ให้เราคิดไว้ก่อนว่า เราไม่มีทางเปลี่ยนแปลงคนอื่นได้ แต่เราสามารถปรับเปลี่ยนความคิดในการยอมรับตัวเขาได้ เลิกคาดหวังในตัวคนอื่น และคาดหวังกับตัวเองแทน เราจะพัฒนาตัวเองเท่าไหร่ก็ได้ ก้าวหน้าเท่าไหร่ก็ได้ ตามความตั้งใจของเรา แต่ไม่ควรไปคิดว่า เราจะสามารถเปลี่ยนแปลงคนอื่นได้
สรุปง่าย ๆ คือ เราอาจจะพยายามอย่างมากเพื่อที่จะเปลี่ยนแปลงความคิด ทัศนคติ และพฤติกรรม ได้สำเร็จ แต่มันจะไม่คุ้มกับสุขภาพจิตที่เราจะเสียไป
